Nguy cơ mất năng suất vì bệnh lạ trên lúa

Lo lắng vì “bệnh lạ”

“Bệnh lạ” đầu tiên xuất hiện ở cây lúa trên địa bàn tỉnh, có biểu hiện lem lép hạt, màu đỏ nên bà con tạm gọi là “bệnh đỏ hạt”. Loại bệnh này xuất hiện cộng với tình trạng lem lép hạt, rầy gây hại trên diện rộng khiến nhiều diện tích lúa bị ảnh hưởng lớn đến năng suất. Vụ hè thu này, toàn Hợp tác xã (HTX) Đông Phước, xã Quảng Phước (huyện Quảng Điền), gieo cấy 262 ha lúa đã có đến 105 ha bị “bệnh đỏ hạt”, ước thiệt hại từ 20-30%, có vùng lên đến 50%. Ông Ngô Đình Triển, Chủ nhiệm HTX cho biết: “Đây là bệnh lạ lần đầu tiên xuất hiện ở HTX cũng như trên địa bàn tỉnh nên bà con chưa có biện pháp phòng trừ hữu hiệu. Số diện tích đã trổ bị bệnh gây hại không thể cứu được, số chưa trổ trong tình trạng bị đe dọa.

Cán bộ ngành nông nghiệp kiểm tra đồng ruộng

Theo chân ông Triển ra các xứ ruộng Dương Bột Đông, Dương Bột Tây, Ruộng Riêng… chúng tôi chứng kiến cảnh nhiều nông dân thơ thẩn trên bờ ruộng, lo lắng khi nhìn lúa của mình bị bệnh gây hại mà không biết làm gì để cứu. Nhiều đồng ruộng dù bước vào thời kỳ chắc hạt, nhưng đã “nhuốm” một màu vàng, nâu vì “bệnh đỏ hạt”. Ông Nguyễn Khắc Toan, xã viên HTX Đông Phước, lo lắng: “Tui làm 0,4 ha ruộng tại Dương Bột Tây. Mặc dù, đầu vụ xảy ra tình trạng chuột gây hại, nhưng được xem là vụ mùa gặp thời tiết khá thuận lợi.Vậy mà sau những trận mưa vào mỗi buổi chiều tối, hơn một nửa diện tích lúa bị “bệnh đỏ hạt”, với tỷ lệ mười hạt đỏ có đến chín hạt lép, có nguy cơ mất năng suất từ 40-50%”.

Tại tại HTX Hương Vinh, xã Hương Vinh (Thị xã Hương Trà), tình trạng “bệnh đỏ hạt”, lem lép hạt và rầy cũng hoành hành dữ dội. Ông Đỗ Ri, Phó Chủ nhiệm HTX Hương Vinh cho hay, toàn hợp có 350 ha thì có hơn 100 ha bị lem lép và “bệnh đỏ hạt”, tỷ lệ ảnh hưởng từ 10-30%, có vùng lên đến 40%, chủ yếu tập trung ở những vùng gieo sạ sớm. Như mọi năm, bình quân một sào thu hoạch khoảng ba tạ, riêng vụ này ước còn hai tạ, có vùng chỉ đạt một tạ rưỡi. HTX Hương Vinh đang hướng dẫn người dân tăng đường phun thuốc Tilf Super để phòng trừ bệnh lem lép hạt, “bệnh đỏ hạt”, kết hợp với phun trừ rầy. Nhẩm tính của bà con, bình quân mỗi ha lúa đầu tư đến thời điểm này chi phí gần 22 triệu đồng. Giá lúa năm nay giảm từ 6,2 nghìn đồng/kg (vụ trước) xuống còn khoảng 5 nghìn/kg, trong khi giá phân bón, thuốc trừ sâu, công cán đều tăng, cộng với sâu bệnh hoành hành nên có nguy cơ lỗ nặng khiến người trồng lúa rơi vào hoàn cảnh khó khăn.

Chưa có giải pháp hữu hiệu

Ông Hoàng Vọng, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp &PTNT huyện Quảng Điền cho biết, toàn huyện có 1.068 ha bị bệnh lem lép hạt gây hại, trong đó 520 ha lúa bị “bệnh đỏ hạt”, tỷ lệ thiệt hại từ 20-30%, có những vùng lên đến 50%. “Bệnh lúa đỏ” là loại bệnh mới, do một loại vi rút gây ra, nhưng đến nay vẫn chưa rõ loại vi rút nào nên chưa có biện pháp phòng trừ hiệu quả. Tại các huyện Phong Điền, Thị xã Hương Trà, Thị xã Hương Thủy... có đến hàng ngàn ha bị bệnh. Phòng Nông nghiệp&PTNT các huyện, Phòng Kinh tế các thị xã tổ chức hướng dẫn bà con triển khai phun các loại thuốc Di Fu San, Nativor, Tilf Super… để hạn chế tối đa thiệt hại. Theo bà con nông dân, mặc dù làm theo sự chỉ dẫn của cán bộ nông nghiệp, phun các loại thuốc đặc trị, nhưng bệnh lem lép và “bệnh đỏ hạt” vẫn hoành hành, không thuyên giảm, nhiều diện tích có nguy cơ mất trắng. Ngành bảo vệ thực vật cần nghiên cứu bệnh này thuộc chủng loại vi rút nào, đồng thời hướng dẫn bà con xử lý sâu bệnh một cách hiệu quả.

Ông Phạm Văn Tần, Phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật cho biết, vụ hè thu năm nay toàn tỉnh gieo cấy hơn 26.000 ha, đến nay 5-8 có trên 20 ngàn ha đã trổ. Lúa trổ trà đầu tiên từ ngày 15 đến 20-7, buổi chiều thường có mưa, âm u, nhiệt độ cao thất thường nên một số diện tích lúa bị lép hạt, “bệnh đỏ hạt”. Tác động của điều kiện thời tiết nên lúa không thụ phấn, hoặc một số diện tích thụ phấn thì quá trình hình thành hạt bị ảnh hưởng. Tỷ lệ lép hạt trong trà đầu khoảng 10 ngàn ha, trong đó khoảng 60% bị ảnh hưởng đến năng suất, tỷ lệ từ 5-10%, một số diện tích cục bộ lên đến 40-50%. Chi cục đang tăng cường cán bộ về cơ sở để cùng bà con triển khai các biện pháp phòng trừ sâu bệnh và quản lý dịch hại nhằm hạn chế thiệt hại. Chi cục cũng đang nghiên cứu “bệnh lúa đỏ”, đồng thời tìm hiểu rõ nguyên nhân và các biện pháp phòng trừ một cách hiệu quả.